Bij zakelijke transacties en overnames speelt due diligence een cruciale rol. Het begrijpen van de due diligence betekenis is essentieel voor ondernemers, investeerders en professionals in de financiële sector. Dit proces heeft een grote invloed op besluitvorming en risicobeheer bij belangrijke zakelijke overeenkomsten.

Dit artikel gaat dieper in op wat due diligence inhoudt en hoe het in de praktijk werkt. We bekijken het due diligence onderzoek stap voor stap en bespreken de belangrijkste onderdelen ervan. Zo krijgt u een helder beeld van deze grondige analyse die bedrijven uitvoeren om potentiële risico’s en kansen bloot te leggen voordat ze grote zakelijke beslissingen nemen.

Wat is Due Diligence?

Definitie en betekenis

Due diligence, oftewel gepaste zorgvuldigheid, speelt een cruciale rol bij zakelijke transacties. Het heeft een grote invloed op het besluitvormingsproces bij belangrijke overeenkomsten. Due diligence is een grondig onderzoek dat wordt uitgevoerd bij een voorgenomen bedrijfsovername. Het doel is om vast te stellen wat de bedrijfswaarde is en welke risico’s er spelen.

Doel van Due Diligence

Het hoofddoel van due diligence is om een compleet beeld te krijgen van de over te nemen partij. Dit stelt de koper in staat om de verwachtingen voorafgaand aan de transactie kritisch te beoordelen. Het onderzoek helpt om te bepalen of het beeld dat de koper heeft van de over te nemen partij klopt en of er specifieke risico’s zijn die belangrijk zijn om te weten voor de overname. Alleen zo kan de koper een weloverwogen beslissing nemen over het wel of niet doorgaan van een transactie en onder welke voorwaarden.

Typen Due Diligence onderzoeken

Er zijn verschillende typen due diligence onderzoeken, afhankelijk van de positie van de betrokken partijen:

1. Due diligence voor de koper: Dit onderzoek stelt de koper in staat om te verifiëren of het beeld dat de verkoper schetst daadwerkelijk overeenkomt met de werkelijkheid. Het helpt om kansen en risico’s verbonden aan de transactie te identificeren.

2. Vendor due diligence: Dit is een onderzoek dat wordt uitgevoerd door de verkoper. Het heeft als doel om potentiële kopers een gedetailleerd beeld te geven van het bedrijf dat te koop staat.

Bij het uitvoeren van due diligence is het belangrijk om rekening te houden met de onderzoeksplicht van de koper. Rechterlijke uitspraken hebben bepaald dat een koper binnen redelijke grenzen maatregelen moet nemen om te voorkomen dat een koopcontract wordt aangegaan op basis van een onjuiste voorstelling van feiten. Als een koper deze zorgvuldigheid niet in acht neemt, kan hij zich later niet beroepen op een ‘verkeerde voorstelling van zaken’.

Het Due Diligence proces

Voorbereiding

Het due diligence proces begint met een grondige voorbereiding. De koper en verkoper moeten zich bewust zijn van hun rechten en plichten. Voor de koper is het essentieel om te begrijpen dat er een onderzoeksplicht bestaat. Deze plicht is vastgesteld door een reeks rechterlijke uitspraken. Het betekent dat de koper binnen redelijke grenzen maatregelen moet nemen om te voorkomen dat een koopcontract wordt aangegaan op basis van een onjuiste voorstelling van feiten.

Uitvoering

Tijdens de uitvoering van het due diligence onderzoek speelt de dataroom een cruciale rol. Hier verstrekt de verkoper relevante informatie over de onderneming. Vanaf dit moment is het aan de koper om door te vragen en aanvullende informatie op te vragen over punten die nog onduidelijk zijn. Dit principe is vastgelegd in het “Hoog Catherijne”-arrest van de Hoge Raad.

In deze fase is het belangrijk dat de koper zorgvuldig te werk gaat. Als de koper zijn onderzoeksplicht niet nakomt, kan hij zich later niet beroepen op een ‘verkeerde voorstelling van zaken’. Tegelijkertijd heeft de verkoper de plicht om alle relevante informatie te verstrekken. Het achterhouden van belangrijke gegevens kan de verkoper in gebreke stellen, zelfs als de koper onvoldoende onderzoek heeft gedaan.

Rapportage en analyse

Na het verzamelen van alle benodigde informatie, volgt de rapportage en analyse fase. Hierin worden de bevindingen uit het onderzoek grondig geanalyseerd. Deze fase heeft een grote invloed op de onderhandelingen over de koopovereenkomst.

De koper zal proberen om brede garanties in de overeenkomst op te nemen over de toestand van de onderneming. Daarentegen zal de verkoper stellen dat alle noodzakelijke informatie is verstrekt en dat de garanties niet van toepassing zijn op de in de dataroom bekendgemaakte informatie.

Bovendien zal de verkoper in de koopovereenkomst aangeven dat het aan de koper is om de specifieke risico’s te benoemen die hij heeft ontdekt. De koper zal voor deze risico’s vrijwaringen willen opnemen in de overeenkomst en deze zo breed mogelijk willen formuleren.

Belangrijkste onderdelen van Due Diligence

Due diligence is een veelomvattend proces dat verschillende aspecten van een bedrijf onder de loep neemt. Het onderzoek bestaat uit meerdere belangrijke onderdelen die elk een specifiek gebied belichten.

Financiële Due Diligence

Bij financiële due diligence wordt de financiële gezondheid van het bedrijf onderzocht. Dit onderdeel richt zich op het analyseren van de boekhouding, jaarrekeningen en andere financiële documenten. Het doel is om een helder beeld te krijgen van de financiële prestaties, risico’s en mogelijkheden van de onderneming.

Juridische Due Diligence

Het juridische aspect van due diligence is van cruciaal belang. Hierbij worden contracten, vergunningen en mogelijke juridische claims onder de loep genomen. Een bedrijfsovername-advocaat kan hierbij van grote waarde zijn. Deze specialist onderzoekt zaken zoals intellectueel eigendom, de looptijd van vergunningen en eventuele lopende rechtszaken. Dit helpt om potentiële juridische risico’s te identificeren en te beoordelen.

Commerciële Due Diligence

Bij commerciële due diligence wordt de marktpositie van het bedrijf geanalyseerd. Dit omvat het onderzoeken van de concurrentiepositie, klantrelaties en groeimogelijkheden. Het doel is om te bepalen hoe levensvatbaar het bedrijf is op de lange termijn en welke commerciële kansen er liggen.

Operationele Due Diligence

Operationele due diligence richt zich op de dagelijkse bedrijfsvoering. Hierbij worden processen, systemen en de organisatiestructuur onderzocht. Het doel is om te beoordelen hoe efficiënt het bedrijf opereert en of er mogelijkheden zijn voor verbetering.

Bij het uitvoeren van due diligence is het belangrijk dat de koper zich bewust is van zijn onderzoeksplicht. Deze plicht is vastgelegd in verschillende rechterlijke uitspraken. De koper moet binnen redelijke grenzen maatregelen nemen om te voorkomen dat een koopcontract wordt aangegaan op basis van een onjuiste voorstelling van zaken. Als de koper deze zorgvuldigheid niet in acht neemt, kan hij zich later niet beroepen op een ‘verkeerde voorstelling van zaken’.

Tegelijkertijd heeft de verkoper de plicht om alle relevante informatie te verstrekken. Het achterhouden van belangrijke gegevens kan de verkoper in gebreke stellen, zelfs als de koper onvoldoende onderzoek heeft gedaan. Dit principe weegt over het algemeen zwaarder dan de schending van de onderzoeksplicht door de koper.

Het is belangrijk om op te merken dat een grondig due diligence onderzoek niet alleen risico’s aan het licht brengt, maar ook kansen kan identificeren. Het helpt beide partijen om een weloverwogen beslissing te nemen over de voorgenomen transactie.

Conclusie

Due diligence heeft een grote impact op zakelijke transacties en overnames. Het proces stelt kopers in staat om een grondig onderzoek uit te voeren naar de over te nemen partij, wat helpt om risico’s te identificeren en een weloverwogen beslissing te nemen. Ook voor verkopers is het belangrijk om zich goed voor te bereiden en alle relevante informatie te verstrekken om gebreken te voorkomen.

Het uitvoeren van een zorgvuldig due diligence onderzoek is essentieel voor beide partijen bij een overname. Door financiële, juridische, commerciële en operationele aspecten te analyseren, krijgen kopers een compleet beeld van de onderneming. Dit helpt om de waarde van het bedrijf te bepalen en zorgt ervoor dat de transactie soepel verloopt. Uiteindelijk draagt due diligence bij aan betere besluitvorming en risicobeheer bij belangrijke zakelijke overeenkomsten.

FAQs

1. Wat omvat een due diligence-onderzoek?
   Een due diligence-onderzoek omvat een grondige analyse van een bedrijf of persoon, waarbij gekeken wordt naar economische, juridische, fiscale en financiële aspecten. Dit onderzoek kan details onthullen zoals omzetcijfers, de structuur van het bedrijf en eventuele banden met economische misdrijven zoals corruptie en belastingfraude.

2. Wat betekent ‘due’ in de context van due diligence?
   De term ‘due’ in due diligence verwijst naar de zorgvuldigheid en grondigheid van het onderzoek naar verschillende aspecten van een onderneming of persoon, zoals fiscale, juridische en financiële elementen. Het doel is om risico’s, bedreigingen en kansen te identificeren die relevant zijn voor de partij die overweegt een zakelijke transactie aan te gaan.

3. Wat houdt een juridisch due diligence-onderzoek in?
   Een juridisch due diligence-onderzoek richt zich op het nagaan van juridische aspecten zoals geschillen, vergunningen, productiemiddelen, personeel, commerciële contracten en licenties op patenten of software. Dit helpt om de juridische risico’s verbonden aan een potentiële zakelijke transactie te beoordelen.